«Мый шочмо калыкын эргыже улам»

Кызыт мый латикымше классыште тунемам, сандене ончыкылык илыш дене кылдалтше йодыш-влак утларак тургыжландарат. Илышыште шке верым муын моштышо, йол ӱмбалне пеҥгыдын шогышо еҥ-влак гай лияш тыршыме нерген шонем.

Тыгай еҥлан мый шочмо ялем гыч В.Р. Гимаевым шотлем. Тудо 1981 ийыште пеледыш тылзын индешымше кечыштыже Мишкан районысо Ваксола ялеш шочын. Кугурак-влак ойлымо гыч, ялысе моло йоча семынак кушкын: телым ече дене коштын, окопым ыштен, салтакла модын, кеҥежым эҥерыште йӱштылын, йоча-влак дене пырля колым эҥырен, футбол мечым поктылын. Изиракше годым аважлан сурт сомылым ыштылаш полшен, кугурак лиймеке, ачажын тӱҥ эҥертышышкыже савырнен: шудым, пум ямдылаш коштын. Авашт ден ачашт эрденак пашаш каеныт, сандене чыла сомыл икшыве-влак ӱмбак возын. Кугуракыштлан, Валерийлан, сурт сомылым ворандараш да эше кок шольыжым ончаш верештын.

Изинекак пеш весела, чыла палаш тыршыше рвезе Ваксола тӱҥалтыш школышто, визымше гыч индешымше класс марте Ардаш кыдалаш школышто шинчымашым поген. 1996 ийыште Благовещенск педучилищыш тунемаш пурен. Тидлан ӧршаш уке, вет тудлан ачажын, туныктышо Роман Николаевичын, пашаже келшен, туддеч примерым налын.

Педучилищыште пытартыш курсышто тунеммыж годым ӱдыр-рвезе-влаклан сочиненийым возаш темленыт. Кумло паша кокла гыч Валерий Гимаевын возымыжым эн сайлан шотленыт да Эстонийыш тунемаш ӱжыныт. Тыге пошкудем Тарту кугыжаныш университетын студентше-влак ешыш ушнен. Тиде жап нерген шкеже тыге каласкален: «Мийышым, а тушто чылан эстонла гына мутланат. «Молан тольым?» манынат шоналтен колтышым. Ик жап гыч тушто тунемше марий ӱдыр-рвезе-влак дене палыме лийым. Илышем куштылеме, тунемаш шонымо кумыл вияҥе».

Университетыште ик идалык эстон йылмым гына тунемыныт. 2000 гыч 2006 ий марте юрист лияш ямдылалтын. Аваже, Татьяна Борисовна, эргыжын тунемме жап нерген тыге шарналта: «Вуеш шушо рвезылан эре мемнан деч оксам йодаш сай чучын огыл докан, сандене кеҥеж каныш жапыштыже Финляндийыш эҥыжым, мӧрым погаш коштын, ик ганаже Америкыште типографийыште пашам ыштен. Тыге илаш йӧным муаш тунемын».

2011 ий гыч Валерий Гимаев Таллинын нотариальный бюроштыжо пашам ышта. Пашаж дене Санкт-Петербургыш толеш, Финляндийыш, Германийыш, Болгарийыш мия, моло вереат лиеда. Пашаже тыршымашым, келге шинчымашым, айдеме дене кутырен моштымашым йодеш. Тидлан уло вийым, моштымашым пуа, вет тудо изинек пашаште шуаралт кушкын. Эстонийыштак, Нарва олаште, шкенжын фирмыже уло.

Валерий Романовичын пелашыже, Татьяна Сергеевна, латыш улеш. Нуно кок эргым - Матвей ден Борисым - ончен куштат. Борисшым кочашт лӱмеш лӱмденыт. Икшыве-влак рушла да эстонла кутырат. Роман Николаевич да Татьяна Борисовна эргыштын кызытсе илышыж нерген тыге ойлат: «Эстон мланде мыланна йомакысе вер гайрак чучеш. Валерий деке икмыняр гана унала миенна. Тудын илышыже мемнан деч шукылан ойыртемалтеш: шуко пӧлеман пачерже, ола воктене кок пачашан дачыже уло. А мыланна эн тӱҥжӧ - эргына пиалан лийже, пашаже сайын вораныже, ешыштыже чыла сай лийже».

Валерий сай эрге улеш: кажне кеҥежым кызыт сулен налме канышыште улшо ача-аважым ужын каяш тырша. Тидыже тыгак лийшаш докан. Шочмо-кушмо вер, шке кундемын южшо, ача-ава, шочмо сурт, родо-шочшо, поро пошкудо-влак нигунам огыт мондалт, айдемылан вий-куатым ешарат.

Валерийын шочмо Ваксола ялыштыже эше Владислав ден Владимир шольыжо-влак ешышт дене илат. Ача-ава кажне икшывыжым икгай йӧрата, кажныж верч ик семын тургыжлана. Тораштырак улшо Валерий нерген, можыч, утларакат шонат. «Валерий эргына шукертак пеленна ок иле, тугат шочмо йылмынам монден огыл, эргыже-влак дене марла кутыра. Эше «Чолман» газетым налеш, шочмо-кушмо верысе уверым пален шогынеже», - кугешнен ойла ача.

Изирак марий ялыште шочын-кушшо, тыршымаш дене илышыште шке верым мушо пошкудем - Валерий Романович дене - мыят кугешнем. Мыйын шонымаште, айдеме келшен илыше ешыште, пагалыме поро пошкудо, йолташ-влак коклаште шочмо йылмын вийже дене пеҥгыдемын кушкеш. Мыят йолташем-влак дене уло кумылын шочмо марий йылмына дене мутланена. Ӱшанем: тудо мыланемат илышыштем полша.