Чесле лӱмгечет дене, йолташ!

Илья Камаевич Ивашкин 1959 ий 11 февральыште Мишкан районысо Ардаш ялыште шочын. Ачаже, Камай Ивашкинович, Ачамланде сарыште кредалын, война деч вара ялыште тӱрлӧ пашам ыштен. Аваже, Меҥалче Айдушевна, ӱмыржӧ мучко колхозышто тыршен. Вате-марий Ивашкинмыт кум ӱдырым да ик эргым ончен куштеныт. Илья, кумшо икшыве, школышто куштылгын тунемын, математика ден физика уроклам чот йӧратен. Ардаш школышто кандаш классым тунем пытарымек, шкеак Йошкар-Олаш каен да совхоз-техникумыш тунемаш пурен, техник-механик специальностьым налын да армий марте «Суртовский» совхозышто пашам ыштен. Кок ий армий службыжо Германийыште (тунам ГДР) автомобильный войскаште эртен.

Пӧртылмеке, рвезе кӱшыл шинчымашым налаш шонен пыштен. Йошкар-Олаштак Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш пединститутын индустриально-педагогический факультетыштыже шинчымашым налын. Весела студент илыш шижде эртен, рвезе институтым отличий дене тунем пытарен.1985 ийыште, общетехнический дисциплина-влакым да трудым туныктышо специалист лийын, Башкортостаныш пӧртылын, распределений дене Калтаса районыш колтеныт. Таче марте опытан туныктышо Актуган школышто шке моштымыжым, шинчымашыжым йоча-влаклан пӧлекла. 33 ий физикым, математикым, технологийым, ИЗО-м туныкта, ятыр ий завуч пашам шуктен. Илья Камаевич шке пашаштыже краеведений материалым кучылтеш, йоча-влакым тӱрлӧ йӧн дене тунемаш да шымлаш кумылаҥда, урок деч вара кружокым эртара. Технологий урокышто пӧртлан кӱлеш арверлам: кольмым, шӱдырым, ӱшым, йытырым да молым - ыштылаш туныкта. Йоча-влак токарный станок дене шкеак шахмат фигур комплектым ямдылат. Шке ыштыме ӱзгар-влакым школышто эртарыме мероприятийлаште приз шотеш шалатат, пайрем годым ава-ачалан пӧлеклат. Илья Камаевичын школ пакчам ончымаштат надырже кугу. Кеҥежым йоча-влак участкыште столовыйлан ситышашлык пакчасаскам ончен куштат, тыге мланде пашалан шӱмаҥыт.

Туныктышын пашажым ӱдыр-рвезе-влакын сеҥымашышт гоч аклаш лиеш. Кажне ийын технологий, ИЗО дене районысо олимпиаде ден конкурслаште сеҥышыш лектыт да призер лийыт, республика кӱкшытыштат научно-исследовательский конкурслаште пашаштым кӱкшын акленыт. Илья Камаевич шкежат шинчымашыжым пойдарен шога, районысо мероприятийлашке ушна. 2018 ийыште «Марла чын возена» чумыр диктантым «визытанлан» возен. Туныктышын портфолиоштыжо Калтаса район администрацийын, образований район пӧлкан пуымо Чап кагаз да тауштымо серыш шуко погыненыт. 2013 ийыште Россий Федерацийын Образований да наука министерствыже уста еҥым Чап кагаз дене палемден.

Илья Камаевич шке илыш пелашыжым институтыштак вашлийын, ватыж дене 35 ий пырля илат. Светлана Тимирхановна 35 ий тиде школыштак йоча-влакым марий йылмым да литературым тунемаш кумылаҥден, ӱдыр-влакым технологий урокышто тӱрлаш, крючок да име дене пидаш туныктен. Кызыт сулен налме канышыште улеш. «Пелашем ешыште сай суртоза, шкеак пӧртым чоҥен. Шукерте огыл столяр пашам шукташ изирак пӧлемым йӧнештарен, тушто яра жапше годым мӱкш омартам, рама-влакым, молым ыштылеш. Ваш-ваш полшен илена, пырля вольыкым ончена, кеҥежым мӱкш пакчаште тыршена», - каласкала марийже нерген СветланаТимирхановна.

Туныктышо ешыште кушшо кум ӱдыр да ик эрге ача-ава сурт деч изиш торленат шуктеныт: Ольга, Анна, Мария марлан лектыныт, Дима ӱдырым налын. Чыланат ешышт дене Нефтекамск олаште илат. Икшыве-влак тунемше улыт. Ольга 2-шо школышто математикым туныкта, шке пашажым пеш йӧрата. Анна ден Мария медицина пашаеҥ улыт, Дима Йӱдвелне вахта йӧн дене пашам ышта, тений БГУ-н Бирск филиалжым тунем пытара. Ольга ден Мария ачашт семынак «йошкар» диплом дене тунем лектыныт. Коча-ковам вич уныка куандара.

«Мый ачам-авам дене кугешнем. Ме ешыште эре марла мутланена. Ача-ава кокласе ваш умылымаш, шочмо йылмым йӧратымаш - чыла тиде мыланна, самырык тукымлан, пример», - ойла Ольга ӱдырышт.

«Ача ден авана мыланна кӱшыл образованийым налаш полшеныт. Мемнам пашам ышташ, шкем кучен мошташ туныктымыштлан чыланат таум ыштен илена», - ешара Анна.

60 ийым темыше пӧръеҥ шкеж нерген шуко каласкалаш огеш йӧрате, тыге веле вашештыш: «Жап эркын ончык кая… Кунам ешем иквереш погына, тыглай кечат пайремла чучеш. Мыйын эн лишыл, йӧратыме еҥем-влак пеленем улыт. Икшывем, уныкам, лишыл еҥем-влакын таза улмышт мылам эн шерге. Мый пиалан улам!»

Йолташнан юбилей пайремышкыже ӱдыр-веҥыже, эрге-шешкыже, тулар-тулачыже-влак, Ардаш ял гыч родо-шочшыжо погынат. Меат тудым шокшын саламлена, пеҥгыде тазалыкым да кужу ӱмырым тыланена.