Чумыр стажышт - 81 ий

Кӧ шочмо элжым, мландыжым да ялжым ок йӧрате? «Кушан шочынат, туштак кӱлеш улат», - манеш руш калыкмут. Ожнырак шуко ӱдыр-рвезе ялешак илаш кодын. Ынде гына Йӱдвелыш, тӱрлӧ олалаш илаш каят. Шочмо-кушмо верыште паша уке, маныт. Ожно пашам верешташ куштылгырак ыле.

Ме, ачамын шым икшывыж гыч кумытшо, ялешак илаш кодынна. Изам, Евгений Яковлевич Ибулаев, 42 ий школышто туныктышылан ыштен, ынде сулен налме канышыште улеш. Пенсийыш каяш документым погымыж годым Пенсионный фондын пашаеҥже трудовой книгажым ончалынат, «Тылат памятникым шогалташ кӱлеш» манын. Ожно вет вер гыч верыш кусныл коштшо еҥым «летун» маныт ыле. Ынде тыге огыл.

Евгений Ибулаев 1952 ийыште шочын. 1959-1968 ийлаште ялысе школышто тунемын. 8-ше класс деч вара пошкудо Красный Урюш селасе кыдалаш школыш тунемаш каен. Тунемше-влак телым интернатыште иленыт, шошым да шыжым шукынжо мӧҥгӧ коштыныт. Йолын, велосипед але телым ече дене ик кечыште тыҥге-туҥге 30 километрым эрташ кӱлын. Кызытсе самырык-влаклан ойлет гын, огытат ӱшане, пеш мӱндырлан шотлат. Изам школышто тыршен тунемын, ударник да отличник лийын, спорт дене кылым кучен. Тунамсе пагытым ятыр Чап грамот шарныкта. Луымшо класс деч вара шочмо ялысе школышто географийым туныкташ тӱҥалын. Но тудо шыжымак Совет Армий радамыш налыныт. 1970-1972 ийлаште Украиныште, Львов олаште, Прикарпатский военный округысо 24-ше дивизийыште служитлен.

Мӧҥгӧ пӧртылмек, уэш туныктышылан ышташ тӱҥалын. Вес ийжылан Бирск пединститутыш заочно тунемаш пурен да 1978 ийыште биологический факультетым тунем пытарен. Паша пагытыштак агитаторлан, «Мрясимовский» совхозын Нагретдиновский отделенийжын партком секретарьжылан ыштен. 1980 ийыште марксизм-ленинизм университетым, Свердловск кӱшыл совпартшколын филиалжым, заочно тунем пытарен. Тыге 1983 ийыште кокымшо кӱшыл образованийым налын. Тудлан тӱрлӧ мероприятий, пайрем-влак годым Нагретдин, Шопкер клублаште шуко гана выступатлаш логалын.

Еҥгам, Алевтина Калитова, Чепаш марий ялеш шочын. Ялже пеш ямле, чодыра коклаште, Шем Виче эҥер деч ныл километр ӧрдыжтӧ верланен. Ешыштышт мемнан гаяк шуко йоча кушкын. «Ялыште могай гына паша уло, вигежымат ыштенна, ача-авалан полшаш тыршенна», - ойла еҥгам. Ялыштышт школ лийын огылат, 1-8 класслам Караидель кыдалаш школышто тунемын. Интернатыште иленыт, каныш годым мӧҥгыжӧ чӱчкыдынракше йолын кошташ логалын. 8 класс деч вара Уфасе медицина училищыш тунемаш пурен. Тыршен тунемын, ача-авам вожылтарен огыл. Распределений дене шочмо районыш пашам ышташ пӧртылын. Тудым Шопкерыш колтеныт. Тыге умбакыже илышыже мемнан ял дене кылдалтын.

1973 ийыште Алевтина Шамидановна изамлан марлан лектын. 39 ий ФАП-ште фельдшер-акушерлан ыштен. Кокымшо ийжыланак ялыште фельдшер-акушер пунктлан у зданийым чоҥеныт. Паша шуко лийын. Еҥгам шуко еҥлан «кылымде кувава» улеш. Полшаш ӱжыныт гын, йӱдым, йӱран але луман игечым ончыде, шкенан ял калык деке гына огыл, пошкудо яллашкат коштын. Ик пагыт Шопкер, Янбатыр марий да Кудыр Памаш татар ял-влакым обслуживатлен. Шуко ий ялыштына ӱдырамаш советым вуйлатен. Ялыште спорт мероприятий, пайрем, акций-влакым эртареныт, школ да клуб дене кылым кучен, отчетым ыштылын. Тудым кок гана район Советыш депутатлан сайленыт. Ялысе моло еҥ семынак, суртым кученыт: вольыкым, сурткайыкым ашненыт. Чыла вереат шуыныт. Изам ден еҥгам кок эргым да ик ӱдырым ончен куштеныт. Ынде нуным ныл уныкашт куандара.

Кызыт Евгений изам ден Алевтина еҥгам пенсийыште улыт. Изам сонарлаш йӧрата. Телым ече дене коштеш. «Ме пиалан улына, шкенан ялыштак, калык дене пырля илена. Ялна ынже пыте, у пӧрт-влакым шукырак чоҥышт, шукырак икшывым куштышт ыле манын тыланыме шуэш», - тыгай сугыньым пуыш тудын дене мутланыме годым.

В. ИБУЛАЕВ.

Снимкыште: Алевтина ден Евгений Ибулаевмыт.