Тыгодым нойымо утларак шижалтеш, чӱчкыдын малыме шуэш. Шыжым тӱрлӧ чер-влак шкешт нерген пӱсынрак шижтарат. Тиде гастрит, язва, панкреатит, холецистит, но утларакшым кылмыме чер-влак - ОРВИ, ГРИПП - вияҥыт. Нунын деч аралалташ манын, специалист-влак пӱртӱс лоҥгаште, яндар южышто утларак лияш, сурткӧргыштӧ чӱч-кыдынрак вӱдыжгӧ салфетке дене пуракым эрыкташ, кидым чӱчкыдынрак мушкаш, лимон, эҥыж, шоптыр, мӱй, тӱрлӧ эм шудо гыч шолтымо чайым, компотым, минерал вӱдым йӱаш, кочкышыш пурысым, чеснокым ешараш темлат. Грипп эпидемий жапыште калык погынымо вер-влак деч кораҥаш тыршаш. Грипп эпидемий тӱҥалме жап деч кок арня ончыч вакцинацийым ышташ (Здравоохраненийын тӱнямбал организацийжын данныйже почеш, тудо 90 процентлан грипп дене черланымашым шагалемдаш полша). Но чыве белоклан аллергий уло але кылмыме хронический чер шкеж нерген «палдараш» тӱҥалын гын, прививкым ыштыме ок кӱл. Прививкым ыштыме деч ончыч кеч-кунамат врач дене каҥашыман.