Все новости
Антитеррор
3 Июнь 2022, 10:05

Теракт да террорист деч шекланыза

Тачысе ласка огыл саманыште телевизор, радио гыч «теракт», «терроризм» шомак-влакым чӱчкыдын колаш логалеш. Илышыште тыгай лӱдыкшӧ вашлиялтме годым шкем аралашлан нине ой-каҥашым палаш йӧршынат уто огыл. Памяткым Национальный антитеррористический комитет ямдылен.

Теракт да террорист деч шекланыза
Теракт да террорист деч шекланыза

Лӱдыкшӧ, ойыртемалтше арвер, еҥ-влак деч шекланыза. Умылаш лийдыме томаша нерген правоохранительный органын пашаеҥже-влаклан шижтарыза;

Палыдыме еҥ-влак деч нимогай пакетым, сумкам ида нал, шке багаждамат шинча ончыч ида кораҥде;

Кажне ешын чрезвычайный ситуацийыште шкем кузе кучымо шотышто планже лийшаш; ешысе кажне еҥын телефон номерже, электрон почтын адресше лийман. Экстренный ситуаций годым икте-весе дене пырля вашлияшлан ончылгоч верым палемдыза;

Эвакуаций годым пелен документым да эн чот кӱлешан арверым налза;

Пӧлем, зданий гыч лекме ешартыш вер-влакым палыза;

Пӧртысӧ подвалыш, пӧрткоклаш логалаш ынже лий манын, тушко пурымо вер-влакым петырыман (опечататлыман). Суртышто домофоным йӧнештарыман. Шуко пачашан пӧртыштӧ тошкалтышыште, коридорлаште корным авырыше арвер-влак лийшаш огытыл. 

Илыме пӧрт воктене палыдыме еҥ тошкештмым, палыдыме автомобиль толын чарнымым, мешак, яшлык-влакым ястарымым шекланыман. 

Пожар, землетрясений лийме, иктаж-мо пудештме годым лифт дене пайдаланыман огыл. 

Кеч-мо лийын гынат, утыждене азапланыме, пуламырым тарватыме ок кӱл. 

Палыдыме лӱдыкшӧ арвер-влак утларакшым транспортышто, пачер омса воктене, пачаш-влак кокласе тошкалтышыште, тӱрлӧ учрежденийлаште, общественный верлаште вашлиялтыт. Нуным верештме годым мом ыштыман? 

Иктаж арвер тыште верланышаш огыл гай чучеш гын, уждымыла эртен ида кай;

Общественный транспортышто монден кодымо але озадыме арверым верештында гын, йырысе еҥ-влак деч йодыштса, тудым кӧ монден коден кертмым рашемдыза. Озаже пале огыл гын, тыманмеш водительлан увертарыза;

Палыдыме арверым илыме подъездыштыда вашлийында гын, пошкудо-влак деч йодыштса - ала тудым лач нуно монден коденыт. Озаже уке гын, тидын нерген полиций пӧлкаш шижтарыза;

Озадыме арверым учрежденийыште мумо годым охранылан але администрацийлан каласыза;

Нине случай-влак годым палыдыме арверым ида логал, ида поч, вер гыч верыш ида кусаркале;

Тудым верештме жапым палемдыза;

Тыгай  арвер деке калык ынже лишем, мӱндыркырак кораҥже манын азапланыза; 

Правоохранительный орган пашаеҥ-влакын толмыштым вучыза;

Шарныза: арверын тӱжвал сынже ондален кертеш. Пудешт кертше устройствым, палаш ынже лий манын, чӱчкыдынак тыглай пакетыш, сумкаш, коробкыш, модыш кӧргыш вераҥдат. 

Ава-ача-влак, те йочан илышыже, тазалыкшылан вуйын шогеда, мутым кучеда. Йоча-влаклан уремыште, подъездыште мумо тӱрлӧ палыдыме арвер лӱдыкшӧ лийын кертеш манын умыландарыман. 

Палыдыме арвер дене шкевуя нимомат ида ыште: тудо пудешт кертше устройство гын, ятыр еҥын илышыжым наҥгаен, йырысе кумдыкым локтылын, икманаш, кугу эҥгекыш шуктен кертеш.

Автор:Людмила Шавалиева
Читайте нас: