Пудий деч прививкым кунам ыштыман?

Пудий мо дене лӱдыкшӧ? 

Нуно осал чер-влакым кондыштарат, энцефалит, боррелиоз, туляремий, тыгыде чӱнчан тиф, геморрагический лихорадка да моло инфекций дене черландарен кертыт, пудий пурлмо годым вӱрыш икмыняр черын возбудительже логал кертеш, тыге айдеме иканаште икмыняр чер дене черлана. 

Башкирийыште ий еда пудий пурлмылан кӧра 10 гыч 12 тӱжем марте еҥ полышым йодын мия. Кодший кундемыште медик-влак энцефалит дене черланыме 16, пудий инфекциян 33 боррелиоз случайым верештыныт. Еҥ-влак черан пудийым Караидель, Мелеуз, Ишимбай районлаште пижыктеныт. 

Тиде могай чер-влак?

Пудий деч пижше энцефалит - неле инфекций. Тудо рӱдӧ нерв системым локтылеш, айдемым инвалидностьыш але колымашке шуктен кертеш. Чер пудий пижме деч вара 10-14 кече эртымеке вияҥеш. Тудым вуй корштымаш, шкем начарын шижмаш палдарат, 38-40 градус марте температур кӱза, укшинчыкта, чогашыл коршта. Вирусан боррелиоз хронический чер семын вияҥеш. Тиде верыште коваште йошкарга, температур кӱза, вӱдйыгырпышкем-влак (лимфоузел) кугемыт. Варарак йыжыҥ, шӱмын чогашылже-влак локтылалтыт. 

Кунам тӱткӧ лийман?

Пудий-влак шошым игече левыктымеке, лум кайымеке помыжалтыт. Нуно шужышо улыт, садлан чонаныш пижаш келшыше йӧным гына кычалыт, поснак апрельыште, майыште, июнь тӱҥалтыште тале улыт. Кеҥеж покшелне тунарак осал огытыл, но инфекцийым кондыштарыме шотышто садак лӱдыкшӧ лийын кодыт. Август тӱҥалтыш гыч сентябрь марте нуно уэш чулымештыт. Тидыже ты жапыште еҥ-влакын чодыраш поҥгылан, емыжлан чӱчкыдын мийымышт дене кылдалтын. 

Кузе аралалташ?

Пудий энцефалит деч эн сай аралтыш - прививка. «Прививкым идалык мучко, эпидемиологий тургымыштат, ышташ лиеш. Вакцинаций курсым пӱртӱсыш лекме деч кок арня ончыч мучашлыман», - ойлат Роспотребнадзорын Башкортостанысе управленийжын пашаеҥже-влак. Республикыште прививкым поликлиникыште, оксала ыштыше медицина рӱдерлаште налаш лиеш. Экстренный иммунизаций тыгайрак: вакциным, ик тылзе коден, кок гана ыштат. Прививкым турпоходыш тарваныме але дачыш кайыме деч эн шагалже кок арня ончыч ыштыман. Ик ий гыч уэш вакцинацийым эртыман. Препаратын вес дозыжым кум ий гыч ыштат. 

Пудий энцефалит деч прививкым ыштен огыдал, но пӱртӱсыш, ола тӱрыш, паркыш (пудий ола покшелнат пижын кертеш) кайыман гын, тунам пудийым лӱдыктышӧ репеллентым кучылтман. Шарныза: нуным коваштыш огыл, вургемыш шыжыктыман. Вургем нергенат мондыман огыл: тудо кужу шокшан лийшаш, брюкын мучашыжым носки кӧргыш шӱшман, вуйым, шӱйым ялук дене авырыман. 

Пудий тургымлан сурт вольыкымат ямдылыман. Таче пырыс ден пийым пудий деч аралаш ятыр препарат уло. Нуным таблетка, шӱйлодышыш чӱчалтыш семын луктыт, эше специальный ошейник ден тӱрлӧ спрей улыт. 

Капыште пудийым верештме годым мом ыштыман?

Пудийым нигунам коваште гыч шӱдырен, кӱрлын ида нал. Тудым, нержым эмгатыде, чаткан кораҥдыман.  Вӱр йӱшым чын луктын огыда керт гын, лучо травмпунктыш полышым йодын мийыза. 

Пудийын инфекциян улмо але укежым палаш тудым лабораторийыш наҥгайыза. БР Гигиена ден эпидемиологий рӱдерын филиалже-влак Бирск, Нефтекамск, Стерлитамак, Месягут, Туймаза, Кумертау олалаштат (адресыштым, телефоныштым БР Роспотребнадзор управленийын сайтыштыже ончалаш лиеш) пашам ыштат.